Sông Trăng
Thuở còn
niên thiếu, tôi rất mê xem phim ảnh và ưa thích nhiều tài tử minh tinh điện ảnh
Hollywood. Hai cô đào màn bạc tôi cho là đẹp và khả ái nhất là Vivien Leigh
(phim Cuốn Theo Chiều Gió, 1939 và A Streetcar Named Desire 1951) và Audrey
Hepburn (phim Chiến Tranh và Hòa Bình, 1956 và Bữa Ăn Sáng ở Tiffany, 1961).
Tôi mê vẻ đẹp sang cả, thanh thoát và vai diễn thông minh, lí lắc, nhí nhảnh
“thấy ghét quá” của hai nàng. Trong phim Breakfast at Tiffany’s có cảnh Audrey
Hepburn (trong vai Holly Golighly) buổi tối mới tắm xong, trên đầu còn quấn
khăn, ngồi trên bệ cửa sổ của một apartment New York vừa gãi cây đàn guitar
thùng vừa hát nghêu ngao bài Moon River (Sông Trăng). Bản nhạc này do Henry
Mancini soạn phần nhạc và Johnny Mercer đặt lời. Không ngờ nhạc phẩm ngắn trong
phim này đoạt giải Oscar (Academy Award) cho thể loại nhạc phim hay nhất. Nó
cũng mang lại cho hai tác giả Mancini và Mercer giải Grammy Award về Thu âm hay
nhất và Ca khúc hay nhất năm 1962.
Lời của bản nhạc Moon River
Moon
River, wider than a mile
I'm crossing you in style some day
You dream maker
You heartbreaker
Wherever you're going
I'm going your way
Two drifters off to see the world
There's such a lot of world to see
We're after the same rainbow's end
Waitin' round the bend
My Huckleberry friend
Moon River and me
Sông Trăng
Dặm dài một
dãi sông trăng
Đôi ta gặp
mặt như bằng cơ duyên
Hồn tôi
đà đắm theo thuyền
Bạn trôi
tôi cũng truân chuyên theo dòng
Đôi ta hợp
ý chung lòng
Phiêu du
khắp chốn phiêu bồng hoan ca
Cùng đi
cuối nẻo ngân hà
Sông
trăng trộn với chúng ta chan hòa.
(Phan Hạnh
phóng tác theo lời ca Moon River)
Từ đó đến
nay, bản nhạc này đã được rất nhiều (khoảng 500) ca sĩ khác hát (gồm cả Frank
Sinatra, Louis Armstrong, Judy Garland, Sarah Vaughan and Sarah Brightman,
v.v.) nhưng nó đã trở thành bài hát chủ đề “tủ” tiêu biểu cho nam ca sĩ Andy
Williams, người đầu tiên thu dĩa đơn nhạc phẩm này và trình bày “live” trên sân
khấu đêm lễ phát giải Oscar điện ảnh (Academy Awards) năm 1962. Mỗi lần bước ra
sân khấu để bắt đầu Andy Williams Show, một chương trình ca nhạc thu hình tại
chỗ (với sự tham dự của khán giả) nam ca sĩ này hát tám thanh nhạc đầu tiên của
bản Moon River thay cho một lời chào.
"Moon River" mãi mãi là nhạc phẩm được
ca sĩ ở mọi lứa tuổi yêu thích trình diễn. Nhóm The Killers, REM và Morrissey
hát trong buổi hòa nhạc. Ngay cả New Kid Joey McIntyre cũng hát bài này khá
thành công, nhưng không ai có thể hát bài này hay hơn Williams. Ấn tượng hơn nữa,
những khán giả hâm mộ show hoạt họa “The Simpsons” đều biết giọng hát ru hồn của
Andy Williams đủ sức làm tan chảy trái tim của cả kẻ chuyên bắt nạt là Nelson
Muntz. Thật đấy!
Mời nghe Andy Williams trình bày nhạc phẩm
Moon River
Bây giờ mời
bạn nghe ca sĩ Tuấn Ngọc hát nhạc phẩm này qua lời Việt của Phạm Duy (Chú ý: lời
Việt của Phạm Duy đặt theo ý nghĩa riêng chứ không diễn dịch nội dung của
nguyên bản Anh ngữ)
Ngồi dưới
trăng lắng im nghe lòng ta
Thổn thức
bao chuyện ngày qua sầu đau
Hỡi người
dấu yêu, sao đành nỡ quên
Sao đành
tình ta vỡ tan như cánh chim lìa bay?
Lòng đắm
say những khi ta gần nhau,
Ngồi dưới
ánh trăng dịu êm cùng mơ
Con thuyền
trôi về đâu dưới trăng vàng?
Cớ sao một
mình ta ngồi dưới ánh trăng lẻ loi, buồn vấn vương chán chường.
Moon River chuyên chở ý nghĩa gì?
Moon
River là tên của một con sông có thật ở ngoài đời, tương tự như cố đô Huế có
Sông Hương. Sông Trăng nguyên là một nhánh nhỏ của sông Savannah và chính thức
có tên gọi là Moon River năm 1993 khi Audrey Hepburn qua đời. Moon River ở gần
thành phố Savannah của tiểu bang Georgia, là nơi tác giả Johnny Mercer sinh ra
và lớn lên. Mercer trải qua quãng đời thơ ấu nơi ngôi nhà nhìn ra sông và còn
lưu lại nơi tâm trí tác giả biết bao kỷ niệm êm đềm. Nội dung toàn bài hát qua
ngôn từ giản dị như lục bát Nguyễn Bính được Mercer dùng để kể về kỷ niệm những
năm tháng thiếu thời khi tác giả cùng với một đứa bạn thân hay lang thang trên
cánh đồng hái dâu dại huckleberries (dâu xanh blueberries) và ngồi câu cá bên bờ
sông. Mercer tự ví mình như nhân vật tiểu thuyết Tom Sawyer của Mark Twain hay
cùng với đứa bạn thân tên Huckleberry Finn vui thú một cuộc sống thảnh thơi
không lo nghĩ bên dòng sông Mississippi. Chi tiết này được đề cập trong quyển hồi
ký tựa đề "Our Huckleberry Friend.. the Life ,Times and Lyrics of Johnny
Mercer” do Bob Bach viết với sự cộng tác
của Ginger Mercer, quả phụ của Johnny Mercer sau khi ông qua đời năm 1994.
Trong ngữ
vựng Mỹ, “huckleberry friend” đã trở thành một thành ngữ mang ý nghĩa người bạn
tâm giao chí thân đã quen biết từ lâu, hiểu rõ tính tình nhau, chịu đựng và
dung thứ cho nhau. Đặc tính này rất gần đúng với nhân vật Holly Golighly trong
phim Breakfast at Tiffany's (1961) do Audrey Hepburn đóng vai. Phim được chuyển
thể từ tiểu thuyết ngắn cùng tên, kể về cô gái Holly xinh đẹp miền quê Texas
lên New York với mong muốn kiếm một tấm chồng giàu có và hòa nhập vào xã hội
thượng lưu nhưng cuối cùng đã nhận ra ý nghĩa đích thực của cuộc sống đơn giản
bình dị phóng khoáng tự do trong tình yêu tâm đầu ý hợp và đã chọn nhà văn trẻ
nghèo Paul Varjak.
Ca sĩ Andy William và Nhà Hát Moon River
Năm 1961,
Henry Mancini và Johnny Mercer soạn Moon River làm nhạc phẩm chủ đề cho phim
Breakfast at Tiffany's. Nhạc phẩm này đã gắn liền với tên tuổi của Andy
Williams ngay sau đó khi ông chọn nó làm bài tủ ưa thích nhất vì nó có giai điệu
tuyệt vời và lời ca bất hủ. Ông lập chương trình truyền hình riêng The Andy
Williams Show từ năm 1962 đến năm 1971, giành được ba giải Emmy trong suốt thời
gian phát sóng chương trình.
Ông mở
nhà hát Moon River Theatre ở Branson, Missouri vào năm 1992. Đây từng là địa điểm
tổ chức các buổi biểu diễn của David Copperfield, Charo và Glen Campbell. Trên
sân khấu này, ông giới thiệu ra mắt ban hợp ca anh em nhà Osmonds mới ra nghề,
ông mời cả các siêu sao quốc tế như Antonio Carlos Jobin, các màn hài hước táo bạo
ngớ ngẩn của Cookie Bear và "The Walking Suitcase", phương thức giống
như Dave Letterman, Conan O'Brien và Jimmy Fallon áp dụng trong các show buổi tối
trên truyền hình ngày nay.
Trong khi
Beatles và các ban nhạc Anh quốc xâm nhập vào thị trường truyền thanh truyền
hình Mỹ vào những năm 60, ông tiếp tục tung ra các dĩa nhạc ăn khách nhất, đặc
biệt là ở Anh quốc, qua mặt cả các nhóm Rolling Stones, Kinks và The Who.
Ông trở
thành một trong những nam ca sĩ thành danh và được khán thính giả ái mộ nhất hồi
thập niên 1960 và 1970. Với khuôn mặt điển trai khả ái, dáng điệu lịch lãm,
phong thái nhẹ nhàng kèm với chất giọng đầm ấm, ngọt ngào, trữ tình và truyền cảm
của ông đã khiến Tổng thống Ronald Reagan từng gọi ông là một "báu vật quốc
gia". Ông nổi tiếng với các chương trình Giáng Sinh đặc biệt trên truyền
hình Hoa Kỳ. Nhiều lần ông được đề cử giải Grammy, Quả Cầu Vàng và People’s
Choice (Công chúng bầu chọn), từng được 18 đĩa vàng và 3 đĩa bạch kim.
Trong sự
nghiệp kéo dài hơn 50 năm và vẫn vượt qua các mốt xu hướng âm nhạc nhất thời,
Williams đã cho ra đời 40 đĩa đơn hàng đầu. Ông hoàn toàn ngự trị các bảng xếp
hạng nhạc pop người Mỹ trong những năm 60 với những nhạc phẩm hốt bạc như
"Days Wine and Roses", "On Street Where You Live" và
"Battle Hymn of the Republic”, được của cố thượng nghị sĩ Robert F.
Kennedy và bà vợ Ethel yêu thích nhất.
Ông còn
được tôn kính mãi đến ngày hôm nay là nhờ hai bài hát nổi tiếng đã trở thành
tiêu chuẩn của Mỹ: bài tủ "Moon River" và bài hát không thể thiếu
trong mùa lễ Giáng Sinh “It’s the Most Wonderful Time of the Year”. Trong những
buổi phát hình chương trình Giáng Sinh đặc biệt này, ông xuất hiện giữa những
trẻ em mặc áo thun len có màu sắc rực rỡ bên cạnh các ca sĩ của nhạc trưởng
Lawrence Welk, và các lần chiếu lại sau này vẫn tiếp tục thu hút người xem. Ông
phát hành 8 CD hát toàn nhạc Giáng Sinh nên được khán thính giả thương mến gọi
ông là Mr. Christmas.
Khi bước
qua tuổi 80, Williams vẫn tiếp tục trình diễn trên sân khấu nhà hát Moon River
do ông xây dựng ở Branson, Missouri. Năm 2011, Andy Williams xuất hiện trên sân
khấu của chương trình Giáng Sinh đặc biệt và thông báo với khán giả rằng ông bị
ung thư bàng quang nhưng rất lạc quan tin tưởng ông có thể phấn đấu chống lại
chứng bệnh này và tin tưởng sẽ chiến thắng. Tuyên bố xong, ông trình bày bản nhạc
giáng sinh Chestnuts Roasting on an Open Fire và hứa hẹn sẽ mừng kỷ niệm 75 năm
sự nghiệp ca hát vào Giáng Sinh năm 2012.
Vivien
Leigh, Audrey Hepburn, Andy Williams, tất cả đã ra người thiên cổ. Sắc đẹp, nét
duyên dáng khả ái, giọng ca truyền cảm của họ chỉ còn lưu lại qua âm thanh và
hình ảnh; khách mộ điệu xem và nghe lại không khỏi ngậm ngùi. Moon River, wider
than a mile… Dặm dài một dãi sông trăng…
Phan Hạnh.
No comments:
Post a Comment